Dünya’da büyük bir hızla artaya devam eden Koronavirüs Pandemi Covid-19’un insanlar üzerinde yarattığı psikolojik etkileri Hamburglu Psikiyatri Uzmanı Dr. Ali Erdoğan’a sorduk.
ELBE EXPRESS/ÖZEL RÖPORTAJ
Foto:Ali Erdoğan Privat
SÜRÜ PSİKOLİJİSİ
- Korona günlerinde iki türlü insan tipi öne çıkıyor. Birincisi Panik yapanlar, ikincisi hiçbir şeyi umursamayanlar. Bunları nasıl değerlendiriyorsunuz?
Burada aklımıza “Sürü psikolojisi” geliyor. Birisi korktuğu zaman yada başka bir şey yaptığı zaman diğeride ona bakıp o yönde hareket ediyor. Bu virüs hakkında çıkan haberler, sosyal medyadaki bilgiler insanlarda korku ve panik etkisi yaratıyor. Bundan dolayı insanların hareketlerinde bazı bozukluklar gözlemleniyor.
Bu iki grupta deyim yerindeyse yolların ikiside Roma’ya çıkıyor. Umursamayanlarda kendi içindeki korkularını belirtmemek için umursamıyoruz gibi yapıyorlar.
- Yetkililer vatandaşlara evlerinde kalın diyorlar. Sizin evlerinden kalan insanlara ne tavsiyeniz var?
İnsanların çoğu bu virüs gelmeden önce şundan yakınıyordu: Evlerimizde yeteri kadar kalamıyoruz, çocuğumuza yada ailemize yeteri kadar vakit ayıramıyoruz aksine hep çalışıyoruz diye sitem ediyorlardı. Bu virüs nedeniyle hayalleri gerçek oldu. Zorunlu olarak işlerine gidemiyorlar. Şimdi de bu durumda evde ne yapacağız diye derin düşüncelere daldılar.
Evde önce kendi kendini tanırsın. Kendi üzerine düşünürsün. Ben kimim? Nerden geldim nereye gidiyorum? Ne isteklerim vardı? Neleri gerçekleştirdim? Müzikle ilgilenirsiniz yada kitap okursunuz. Çocuklarınız varsa onlarla vakit geçirirsiniz. Ama herkesin eline cep telefonu verip yada bilgisayar karşısına geçirmek değil. Yada sohbet edersiniz. Boş zamanınızı böyle değerlendirebilirsiniz. Kısacası Dengeli yaşama, dengeli beslenme ve dengeli öğrenme. Bunları neden öneriyorum: Mutlu, sağlıklı ve neşeli zaman geçirmeleri için…
ANAL DÖNEME DÖNDÜLER
- İnsanların bu zamanda en çok satın aldıkları şey tuvalet kağıdı ve bunu stokluyorlar. Bunun nedeni nedir?
Sigmund Freud’un Psikanalizinde insan psikolojisinin evreleri vardır. 1’den 6’a ya kadar. Birinci oral dediğimiz ağız evresi. Yeni bir çocuk doğduğunda her şeyi ağızla kontrol eder yada ayırt eder. Çocuk 1 yaşına doğru anal dönem dediğimiz ikinci evreye geçer. Dışkının çıktığı makat kısmıdır bu. Buradan Tuvalet kağıdına gelecek olursak. Tuvalet kağıdını bu dışkıyı temizlemek için kullanıyoruz. Bu virüs korkusu işte insanları tuvalet kağıdına bu 2.evreye itti. Yetişkin insanlar tuvalet kağıdı toplamaya başladılar. Benim yorumuma göre virüs sanki bu insanları ishal yapacak da tuvalet kağıdı bulamayacakları korkusuna itti.
Rasyonel olarak olaya baktığımızda ise Tuvalet kağıdının özelliği son kullanma tarihinin olmaması ve uzun süre bozulmaması. Bu endişede olan insanların senelerce dışarı çıkamazsam korkusuyla en bozulmayan ve en ucuz nedir düşüncesi Tuvalet Kağıdına yönlendirdi.
- Okullar kapandı. Çocuklar evlerde. Ailelere nasıl tavsiyeleriniz var?
Herkes psikolojik olarak kendi ile yüzleşecek. Şimdi biribirimizi daha iyi anlayarak, daha iyi dinleyerek bol bol vakit geçirebiliriz. Dersleriyle ilgilenin. Birlikte oyunlar oynamaya çalışın. Saygı ve sevgiyle birbirilerini daha çok vakit ayırarak geçirmelerini tavsiye ederim.
- Bu dönemde insanlar sosyal medyayı çok fazla kullanıyorlar. Bu virüs konusunda doğru yada yanlış çok fazla bilgi akışı var. İnsanlar bunlardan çok fazla etkileniyor. Bu duruma karşı ne söylersiniz?
Bilgi bir yönden çok iyidir diğer yönden ise yanlış bilgi çok kötüdür. Herkes uzmanlık alanında konuşursa bilgi akışı daha doğru sağlanır. Kulaktan dolma bilgilere inanmamak gerekiyor. Sosyal medya üzerinden gelen sağlıklı bilgileri dinlersek o zaman bu kaygılar daha azalır diye düşünüyorum. Bunun için doğru yerden doğru kişilerden bilgi alınmasını tavsiye ediyorum. Yoksa kendini yanlız hissedersen kimse beni anlamıyorsan dersin. Bu virüsden değil ama psikolojik ölüme kadar yol açar. Lütfen herkes daha sağlıklı, düşünsünler ve kendileri ni çaresiz hissetmesinler. Bu günlerin hepsi geçecek.
KORONAFOBİ?
- Bu dönemde size Koronafobiden başvuran hastalar oldu mu?
Koronafobi’den direk olarak değil indirek olarak korku bozukluklarından başvuranlar oldu. Bunların çoğuna istirahat yazdım. Vakalar “ İş yerimizde virüs olabilir, belki işyerimizi bu yüzden kapattılar” diyen birçok kişi oldu.
- Koronavirüsü sonrası toplumda bıraktığı izler, travmalar olacak mı?
Bunları negatif olarak bakarsak:
-Akut StresBozukluğu
-TravmaSonrasıStresBozukluğu
-MajörDepresyon
-YaygınAnksiyeteBozukluğu
-UyumBozukluğu
olabilir.
Ama pozitif olarak bakacak olursak; farkındalık yarattı diyeceğiz bu virüs. Bu bize şunu öğretti: Daha dikkatli olmayı, yaşamın ne kadar kısa olabileceğini, bugünü ve bu anı yaşamayı. Bu gibi hastalıkların ırk, din, etnik köken tanımaz olduğunu. Heran her yerde olabileceğini. Bundan dolayıda kimseyi damgalamadan, kimseyi zedelemeden kimseyi kötülemeden önce kendinize bakıp, kendi iç dünyamıza gelip korkularımızı yenebilmeyi öğretebilir.
