Hamburg Başkonsolosluğu Eğitim Ataşeliği sorumlusu Konsolos Meral Akbilek, Elbe Express’e verdiği röportajda, özellikle İki Dilli Okullar’ın önemini vurgulayarak, çocuklarının bu sınıflara devamı için anne-babalara seslendi.
Röportaj: Mehmet ATAK
T.C. Hamburg Başkonsolos Vekili ve aynı zamanda Eğitim Ataşeliği sorumlusu Meral Akbilek Koray’la, okullarda öğretim yılının sona ermesine haftalar kala bir röportaj gerçekleştirdik. Makamında görüştüğümüz M. Konsolos Meral Akbilek, eğitim öğretimle ilgili çeşitli sorularımızı içtenlikle cevapladı. Koordinatör Öğretmen Elzem Babayiğit ile 16 yıldır Eğitim Ataşeliği Sekreteri olarak görev yapan Dilek Tabak’ın da hazır bulundukları görüşmemizin ana konusu, Almanya’da yalnızca Hamburg’da uygulanan “İki Dilli Okullar”dı.
İşte o söyleşimiz:
* Sayın Akbilek Koray, bu röportajımızda, Başkonsolos Yardımcısı olarak aynı zamanda Eğitim Ataşeliği görevini tedviren üstlenmiş olmanız sebebiyle, sizinle Eğitim konularını konuşmak istiyoruz. Başkonsolosluk görev bölgenizde Türkiye’den atanan kaç öğretmenimiz, toplam kaç okulda görev yapıyor ? Bu öğretmenler nasıl seçiliyor ?
Türkçe ve Türk kültürü derslerini vermekle Milli Eğitim Bakanlığımızın atamalarıyla Başkonsolosluğumuza bağlı olarak görevlendirilen öğretmenlerimiz, Türkiye’deki eğitim fakültelerinin Sınıf Öğretmenliği, Almanca öğretmenliği ve İngilizce Öğretmenliği bölümlerinden mezun olanlardan seçilmektedir.
Hamburg Eyaletinde Türkiye’den atanan 34 öğretmen 72 okulda 1684 öğrenciye ders vermektedir.
Schleswig-Holstein Eyaletinde Türkiye’den atanan 23 öğretmen 68 okulda 1370 öğrenciye ders vermektedir.
* Öğretmenlerin görev süreleri kaç yıl; Sağlık Sigortaları nasıl işliyor ?
Yurt dışına atanan öğretmenlerimizin görev süresi 5 yıldır. Sağlık sigortaları T.C. Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından karşılanmaktadır. Sağlık sigorta kartları mevcuttur.
DERS KİTAPLARI ÖZEL OLARAK HAZIRLANIYOR
* Türkçe sınıflarında hangi dersler veriliyor; ders kitapları Türkiye’dekinin aynısı mı, yoksa özel mi hazırlanıyor ?
Türkçe sınıfında verilen dersler, Türkçe -Türk Kültürü- Genel Kültür-Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi-Türk Tarihi-Türkiye Coğrafyası dersleridir.
Ders Kitapları yurt dışında yaşayan öğrencilere özel olarak hazırlanmıştır.
* Bir öğrencimiz haftada kaç saat Türkçe müfredatına devam ediyor; 2 Dilli Okullar’ın özelliği nedir, sayılarının arttırılması söz konusu mudur ?
Her öğrenci haftada 2 veya 3 saat Türkçe dersi almaktadır.
İki dilli okullar ve ana dil eğitimin önemi hakkında ayrıntılı bilgi vermek istiyorum:
Ana dil, kimliğimizi belirleyen en temel unsurlardan biridir ve sosyal hayatta, siyasette, ekonomide ve hayatın her safhasında insanlar arasındaki anlaşmayı dil sağlar. Bu nedenle, ana dilin gelecek kuşaklara sağlıklı bir şekilde aktarılması toplumun her ferdine düşen büyük bir sorumluluktur. Ana dilin akademik başarıya katkısının ne derece önemli olduğu bugün bilimsel olarak ifade edilmektedir.
BİRİNCİ DİLİ GELİŞEN ÇOCUKLAR 2., 3., 4. DİLLERDE DE OKURYAZAR OLABİLİRLER
Kanadalı Eğitim Bilimci Prof. Cummins’e göre çocuklar, “okul yıllarının ilk zamanlarında becerilerini iki ya da daha fazla dilde geliştirmeye devam ettikleri zaman, dil ve dili etkin kullanma hakkında daha derin bir bilgi sahibi olmaktadırlar. Özellikle de her iki dilde de okuryazar hale gelirlerse dilin işleyişi konusunda daha çok pratik yapma ve konuştukları iki dilin gerçeği düzenleme yöntemlerini karşılaştırma imkanı bulmaktadırlar”. Prof. Cummins’in ‘Diller arası aktarım’ ilkesi kapsamında, her ne kadar farklı dillerin söz dizimsel, dil bilgisel vb. yapıları birbirinden farklı olsa da bütün dillerin altında yatan bazı bilişsel ve dilsel özellikler vardır. Bu, birinci dilinde okuryazarlık becerisi edinmiş olan bir çocuğun ‘diller arası aktarım’ yapabildiği, bir dilde edindiği dilsel becerileri ikinci dilde iletişim kurarken kullanabildiği anlamına gelir. ‘Dillerarası aktarım’ ilkesi sayesinde birinci dili gelişmiş olan çocukların ikinci, hatta üçüncü, dördüncü dillerde okuryazar olması kolaylaşmaktadır. (Cummins, 1979, 1981, 1991, 2000)
Yukarıdaki tanımlara bakıldığında iki dillilik, çocuğun doğumdan itibaren iki dile aynı anda maruz kalması ve çocuğun her iki dili tek bir dilmiş gibi aynı anda kazanması durumudur.
Bu itibarla, ana dilimizi korumamız, gelecek nesillere aktarmamız, kültürel ve tarihî değerlerimize sahip çıkmamız ve ayrıca, başarılı olmamız açısından oldukça önemlidir.
İKİ DİLLİ OKULLAR GÖZ BEBEĞİMİZDİR
Dolayısıyla, yurt dışındaki iki dilli okullar/sınıflar hepimizin göz bebeğidir ve değerlerinin iyi anlaşılması gerekir.
İki dilli okullarla ilgili mevzuat çerçevesinde, Almanca-Türkçe iki dilli sınıflarda eğitim verilmesine ilişkin protokol, Başkonsolosluğumuz ve Eğitim Ataşeliğimizin katkılarıyla, 11 Eylül 2003 tarihinde, Milli Eğitim Bakanımız ile Hamburg Eğitim Senatörü arasında Ankara’da imzalanmıştır. Anılan bu protokol yeniden gözden geçirilerek 02 Temmuz 2014 tarihinde Hamburg’ta, dönemin Milli Eğitim Bakanımız Nabi AVCI ve Hamburg Eğitim senatörü Ties RABE tarafından tekrar imzalanmıştır.
İKİ DİLLİ OKULUN AVANTAJLARI
İmzalanan protokol gereğince, 2003-2004 eğitim yılından itibaren görev bölgemiz olan Hamburg Eyaletinde Hamburg Eğitim Bakanlığına bağlı Schule Laemmersieth ve Heinrich Wolgast Schule adlı iki ilkokulda; ayrıca, orta öğretime yönelik olarak iki dilli ilk okulların bir devamı niteliğinde olan Neustaedter Strasse adresindeki Stadtteil Schule’de 2007 yılında birinci sınıftan itibaren iki dilli sınıflarda eğitim projesi uygulamaya konulmuştur. Bahsekonu karma okulun 12. sınıfından mezun olan öğrencilerin “Abitur” sınavını geçerek üniversiteye devam etme hakkı bulunmaktadır.
İki dilli sınıflarda, Almanca ve Türkçeye hakim iki öğretmen görev yapmaktadır. Bu öğretmenlerden biri Hamburg Eğitim Bakanlığı, diğeri ise T.C. Milli Eğitim Bakanlığı tarafından atanmaktadır. Sözkonusu okullar Hamburg Eğitim Yasalarına göre yönetilmekte olup, dersler Hamburg Eğitim Bakanlığı müfredatı çerçevesinde yapılmaktadır. İki dilli okullara devam eden öğrenciler, Almancasıyla birlikte Türkçe eğitimi aldıklarından dolayı yabancı dile daha çabuk ve daha etkin olarak hakim olabilmekte, bu da öğrencilerin başarılarına olumlu katkıda bulunmaktadır.
ŞARKI, TÜRKÜ ve OYUNLU TÜRKÇE DERSLERİ
Sözkonusu okullardaki Almanca-Türkçe sınıflar, Hamburg Eğitim Sisteminde bir “Regelklasse” durumuna sahiptir ve bu okullardan diğer okullara yatay geçişe de olanak sağlamaktadır. İki dilli sınıflarda, ana dili Almanca olan çocuklara Türkçe ikinci bir dil gibi öğretilmektedir. Her iki ilkokulda da birinci sınıftan itibaren oyunlarla Türkçe öğretimi gerçekleştirilmektedir. Böylelikle hem Türk ailelerin, Alman ailelerin ve iki uyruklu ailelerin çocuklarına birlikte eğitim şansı verilmektedir. Yeterli Almanca bilgisine sahip olan bu çocuklar bütün dersleri rahatça takip edebilmektedirler. Schule Laemmersieth ilkokulunda Türk eğitim müfredatına göre dizayn edilmiş bir Türkçe sınıfı bulunmaktadır. Anılan okulun hazırlık sınıfında (Vorschule) bulunan 19 öğrenciye haftada bir saat olmak üzere şarkı, türkü ve oyun şeklinde Türkçe dersi öğretilmektedir.
Ayrıca, iki dilli proje uyguladığımız ilkokullardan Gymnasium’lara geçiş oranı diğer ilkokullara göre daha yüksektir.
ALMANYA ÇAPINDA BİR İLK
Öte yandan, “Çift Dilli Okul Projesi” Almanya’da sadece Hamburg Eyaletinde uygulanmakta olup, diğer Eyaletler için iyi bir örnek teşkil etmektedir. Türkçe öğretilen sözkonusu protokol kapsamındaki Hamburg’daki iki dilli okulların sayısının arttırılması planlanmaktadır.
İki dilli okullara devam eden ilk öğretim düzeyindeki öğrencilerimizin okula gidiş-gelişlerinin sağlanması amacıyla ücretinin %50’si Başkonsolosluğumuzca karşılanan okul taşıtı/servis imkanlarından da yararlanmanız mümkündür.
Ancak, anılan projelerin yaşatılması, geliştirilmesi, mevcut iki dilli sınıfların korunmasına ve velilerimizin ilgi göstermesine bağlı olarak değişim göstermektedir. Bilindiği üzere, arz, talebe bağlıdır. Değerli velilerimize bir çağrıda bulunmak istiyorum; iki dilli eğitime sahip çıkalım ve bu konuda talepte bulunalım; çocuklarımızı bu güzel projelerin uygulandığı sözkonusu okullara yönlendirelim.
Önemle vurgulamak gerekirse, Hamburg ve Schleswig-Holstein eyaletinde öğrenciler, ilk öğretim safhasında dördüncü sınıfın birinci dönemi sonunda hangi tür orta öğretim kurumuna devam edeceklerine dair sınıf öğretmenlerinden tavsiye mektubu alırlar. Bu tavsiye, öğrenci velisiyle görüşülerek sonuçlandırılır. Ancak veli, çocuğunun gideceği okul konusunda tavsiyeye uymak zorunda değildir. Orta öğretim ile ilgili seçimlerinizde, Türkçe okutulan iki dilli okulları tercih etmeniz aynı zamanda iki dilli ilk okulların da devamlılığını sağlayacak ve Türk velilerin iki dilli okullara olan ilgisi Alman makamlarına bir talep mesajı olarak yansıyacaktır.
Ayrıca, buradaki okullardan mezun olan çocuklarımız Türkiye’de yüksek okul ve üniversitelere kayıtlarını yabancı öğrenci sınavı ve kontenjanından büyük avantajlarla yaptırabilmektedir. Türkçe bilmeleri, onların Türkiye’de de öğrenimlerini sürdürebilmelerini sağlamaktadır.
Eğitim Ataşeliğimizden bu konuda detaylı bilgi temin edilebilir.
TÜRKÇE DERSLERİNE YÜZDE 30 KATILIM VAR
* Hamburg ve Schleswig-Holstein eyaletlerinde okul çağında kaç Türkiye kökenli öğrenci bulunuyor; bunların ne kadarı Türkçe derslerine devam ediyor ? Katılımın artması için ne gibi çalışmalar yapılmaktadır ?
Her iki eyalette 10.338 Türkiye kökenli öğrenci vardır. Türkçe derslerine devam eden öğrenci sayısı 3058’dir.
Katılımın artması amacıyla velilerimizin Türkçe derslerinin önemi hakkında bilgilendirilmeleri ve bu konuda ikna olmaları önem taşımaktadır. Muhtelif toplantılarda, seminerlerde, veli toplantılarında, sosyal medyada ve web sitelerimizde vatandaşlarımıza yapılan duyurularda Türkçe eğitiminin önemi konusunda bilgi verilmektedir. Velilerimizin bu konuda duyarlı davranarak harekete geçmeleri esastır.
* Türkçe tedrisat gören öğrencilere ne tür belgeler veriliyor; bunların Türkiye’de denklik fonksiyonu var mı ?
Türkçe derslerine 8 yıl devam eden öğrencilere ”TÜRKÇE DERSLERİNE KATILIM BELGESİ” verilmektedir. Bu belgenin herhangi bir denkliği yoktur.
ÖĞRETMENLERİMİZİN STK’LARA ÜYELİK HAKLARI
* Yukarıda bahsi geçen öğretmenlerimizi Sivil Toplum Kuruluşları tarafından düzenlenen Konferans, Panel vs. toplantılarında, dernek veya spor kulübü yönetimlerinde pek göremiyoruz. Devlet memuru olmaları dolayısıyla bu tür toplumsal oluşumlar ve etkinliklerde rol almaları, üye olmaları yasak mı ? Öğretmenlerimizin görevleri yalnızca okulla mı sınırlı ?
Öncelikle belirtmek gerekirse;
Anayasanın 33. maddesine göre, “Herkes, önceden izin almaksızın dernek kurma ve bunlara üye olma ya da üyelikten çıkma hürriyetine sahiptir”. Bu husus, 5253 sayılı Dernekler Kanununun 3. maddesinde şu şekilde yer almıştır: Fiil ehliyetine sahip gerçek veya tüzel kişiler, önceden izin almaksızın dernek kurma hakkına sahiptir denilmektedir.
İstisna hükümleri vardır. Bu açıdan herkesin incelemesini tavsiye ederim.
Özetle, istisnai hükümleri kapsamayan devlet memurları, siyasi bir partiye/siyasete hizmet etmeyen derneklere üye olabilirler ve yönetiminde yer alabilirler.
Gerek Hamburg, gerek Schleswig-Holstein eyaletinde görev yapmakta olan öğretmenlere yönelik olarak hazırlanan ve Başkonsolosluğumuza bağlı öğretmenlerin de isteğe bağlı olarak katılabildikleri Hizmet İçi Eğitim seminerleri düzenlenmektedir. Bu seminerlerde, her iki eyaletteki eğitimle ilgili gelişmeler ele alınmakta, uygulamaya konulabilecek tedbirler ve tavsiyeler hakkında görüş alışverişinde bulunulmaktadır.
Bunun yanı sıra, öğretmenlerimizin, boş zamanlarında kendilerini geliştirdiklerini; başta yabancı dil bilgisinin ilerletilmesi olmak üzere uygun nitelikteki kurs programlarına ve kültür gezilerine katılmakta olduklarını memnuniyetle görüyorum. Bulunulan ülke ile ilgili bilgi ve görgülerini arttıran değerli öğretmenlerimizin ayrıca, resim, müzik dans/folklor, spor gibi konularda müthiş yeteneklerinin de olduğunu saptadığım/izlediğim oluyor. Ben, öğretmenlerimizin boş zamanlarını en iyi bir şekilde değerlendirdiklerine inanıyorum.
Öğretmenlerimiz, ilk ve orta eğitim müfredatının yanı sıra yurt içinde olduğu gibi yurt dışında da, “Devlet Memurları Kanunu” ve “Milli Eğitim Bakanlığı” yönetmelikleriyle uyumlu olarak Makamca uygun görülen görevleri yerine getirmekte (Milli bayramlarımızın muhtelif etkinliklerle kutlanması, sınav gözetmenliği, seçim sandığı görevlisi v.b.) ve ayrıca, bulundukları okulların yönetimi tarafından koordine edilen muhtelif düzeydeki eğitim/öğretim odaklı etkinliklerde de Başkonsolosluğumuzun bilgisi çerçevesinde faaliyet gösterebilmektedirler.
* Türk Veliler Birlikleri şeklen var ama eğitim öğretim çalışmaları üzerine pek sesleri duyulmuyor. Eğitim konusunda ne gibi etkin faaliyetleri var, size göre ?
Çocuklarımızın daha iyi bir geleceğe sahip olması için velilerimize çok büyük görev düşmektedir. Çocuklarımızın iyi düzeyde öğrenecekleri Türkçe, Almancaya alternatif değildir, tam tersine Almancalarını destekleyen bir husustur. Evde konuşulan Türkçe bu ihtiyacı karşılamamaktadır. Bu nedenle, çocuklarımızın Almanya’da okullarda müfredat kapsamında Türkçe eğitim almaları önemlidir.
Bu açıdan, velilerimizin çocuklarının Türkçe eğitimine ilgili olmaları ve okul yönetimi/sınıf öğretmenleri ile mümkün olduğunca irtibatta olarak veli toplantılarına katılmaları ve çocuklarının ders durumlarını takip etmeleri idealdir/büyük önem taşımaktadır. Ayrıca öğretmenlerimiz, okul aile birlikleri ve veli dernekleri ile eğitim alanında çalışmakta ve yoğun bir iletişim içinde olmaktadırlar.
Ayrıca, Başkonsolosluğumuzla irtibata geçen Hamburg ve Schleswig –Holstein Eyaletlerindeki Türk Veliler Birlikleri ile iyi bir iletişim içindeyiz. Bu dernekler/birlikler şüphesiz velilere ve eğitim odaklı bir çok faaliyete katkılarını sunmaktadır. Veli birlikleri, üyelerinin sayısı ve yapılan çalışmalara olan ilgi arttıkça seslerini duyurma şansını elde edebilir ve istenen hareketliliği/etkinliği sağlayabilirler. Bu bağlamda, veli birliklerinin kendi tanıtımlarını iyi yapmaları, velilere ulaşmaları ve ebeveynlerin de bu çalışmalara ilgi göstermesi önem taşımaktadır.
YÜKSEK ÖĞRETİMDEN RAKAMLAR
* Sayın Konsolosumuz, son sorumuz da Yüksek Öğretim gören öğrencilerimizle ilgili. Bölgenizde yüksek öğretime devam eden gençlerimizin durumu hakkında rakamsal bilgiler verir misiniz ? (Sayı, Burs, Diploma)
Burs alan öğrencilerin dosyaları Berlin Eğitim Müşavirliğimiz tarafından tutulmaktadır. Diploma sayılarına ilişkin veriler elimizde mevcut değildir.
