Almanya ile Türkiye nüfusu neredeyse aynı, yani yaklaşık 83 milyon. Türkiye`nin yüzölçümü ise Almanya`nın neredeyse üç katı.
O zaman Almanya ile Türkiye`yi biraz inceliyelim.
Almanya`da kat karşılığı inşaat yapma diye bir sistem yoktur.
Türkiye`de ise kat karşılığı inşaat yapmak gayet normal.
Almanya`da arsa birim fiyatlarını senelik istatistiklere göre Katastro İdareleri tespit eder. Sanırım Türkiye`de birim fiyatlarını belediyeler belirliyorlar.
Bir örnek ile konuya biraz açıklık getirelim. Örneğin Almanya`nın 200 bin nüfuslu şehrin orta hali insanların yaşadığı bir mahallede 500 m² arsanın ortalama metre kara fiyatı 300 EURO kadardır. Bu arsayı müthait satın alır ve üzerine yaklaşık beş darie inşa eder. Karı ve zararı kendisine aittir. Ayrıca mimarlık bürosu söz konusu yapılacak binanın planını, projesini ve hangi malzeme kullanıldığını detaylı olarak yazar ve imar dairesine sunar.
Aynı büyüklükte olan bir şehri Türkiye`de düşünelim. Adamın yaklaşık 300 m² arsası var. Müthait ile anlaşıyor ve inşaatin yapılmasını müthaite veriyor. Arsa sahibi ile müthait çeke çeke pazarlık yapıyor ve sonunda yüzde 40 ile 50 arasında ki payda anlaşıyorlar. Müthait bu arsa üzerine yaklaşık altı daire yapıyor; bunların üçü müthaite ve diğer üçüde arsa sahibine.
Diyelim ki, söz konusu dairelerin fiayatı ortalama 250 ile 350 bin Lira. Ev sahibi 300 m² arsasının karşılığında yaklaşık 900 bin lira karşılığında daire sahibi oluyor. Müthait ise altı daireyi yaklaşık 900 bin liraya mal ediyor. Bunu anlamak ve müthaitin sağlam malzeme kullandığını kabul etmem mümkünmü?
Sonrada söz konusu bina yaklaşık 6,9 büyüklüğünde ki depremde yerle bir oluyor. Deprem sonrası sorumlu arıyoruz. Ben sorumluları size bir bir izah edeyim:
– Birinci sorumlu Türkiye Cumhuriyeti devleti, arsa rantının önüne geçemiyor.
– İkinci sorumlu arsa sahibi, çünkü 300 m² arsasının karşılığı üç daire almış.
– Üçüncü sorumlu, altı daieyi 900 bin liraya mal eden müthait, çünkü altı daireyi yaparken malzemeden çalmak zorunda kalmıştır.
– Tabi ki, binaya iskan izini veren belediye yetkilileride sorumlulardan en önemlisi.
Bu kadar çarpık ilişkiler sonunda yapılan binaların, deprem karşısında ne kadar dayanabileceğini siz düşünün.
Almanya`nın yüz ölçümü Türkiye`nin üçte biri iken, Almanya`da neden kat karşılığı inşaat yapılmadığını sanırım bu örnekten anlamıştırsınız.
Rant için yasa değil, insan yaşamını güvence altına alacak yasaların çıkartılması ve kat karşılığı inşaat yapılmasının yasaklanmasın gerekir.
Bir örnek vereyim mi size? Didim`de 250 m² arsanın bedeli 75 000 EURO. Bu fiyata Almanya`da yaşadığım 170 000 nüfuslu ilde yaklaşık 500 m² arsa alabilirsin.
Amaç rant değil, insan yaşamı olmalı.
