Macaristan’da beklenen oldu, Viktor Orban kendisine karşı birleşen altı partili koalisyonu kolayca yendi. Tartışmalar var, bu koalisyonun gösterdiği lider uygundu, uygun değildi ama çok daha iyi birisini gösterselerdi de Orban kazanacaktı. Evet, Orban otokrata yakın, demokratik hak ve özgürlükleri fazla takmayan, bu açıdan AB’den epey dayak yiyen hatta dışlanan; seçim yasasında değişikliklerle, dahası kanıtlanan oy hileleriyle kendisine avantaj sağlayan…
Ve özellikle devlet medyasını tamamen kontrol altına alan, muhalefete neredeyse zerre söz verdirmeyen, seçim konuşmasını günde dokuz kez yayımlatan, muhalif basını da kontrol etmeye çalışan ve ülkenin en yaygın izlenen internet gazetesini satın aldıran bir kimse…
Bu kadar değil; LGBTİ+ başta olmak üzere ayrımcılık ve nefret politikasını yer yer ırkçılık düzeyine vardırıyor, eski Büyük Macaristan ve üstün Macar propagandasıyla, gerçekleşmeyeceğini bilse bile seçmenin duygularını okşuyor. Üniversitelerde cinsiyet ayrımı üzerine araştırmaları yasaklıyor; yıllık çalışma saatini 250’den 400’e çıkarıyor.
Hun / Atilla soyundan geldik, Türklerle akrabayız diyor, dilde Türkçe ile kardeşliği araştırma enstitüsü kuruyor.
Göç verdiği için nüfusu artırma politikası izliyor, RTE’den farklı olarak, üç çocuk yapanlara 30 bin Avro ve vergi muafiyeti veriyor.
EKONOMİDE BAŞARILI
RTE ile yoğun benzerlikleri var yukarıda saydığım pek çok açıdan; hukuk, seçim yasası, yasaları keyfi uygulama, medya kontrolü, tarih…
Fakat Orban ekonomi konusunda, ülkemizin “baş ekonomisti” ,“güçlü lider” RTE’den ayrılıyor.
Enflasyon Avrupa’ya uyumlu yükseldi: 8.3 (bizde yüzde 61-140).
Adam başına düşen milli gelir (dolar): 2010: 13 bin 179. 2011: 14 bin 224. 2012: 12 bin 234. 2017: 14 bin 615. 2018: 16 bin 730. 2019: 16 bin 734 (tüm zamanların en yükseği).
Bu rakamı Türkiye rüyasında görmedi. 12 bini bir ara gördük, sonra sürekli aşağıya düştü. Bugün 9 bin civarında.
Gelelim Macaristan’daki aylık kazanca: 2002 Şubatı’nda 389 dolardan Aralık 2021’e gelindiğinde, ortalama 1517 dolardı.
10 milyonun hemen altında bir nüfus, emek verimliliği artıyor, işsizlik yüzde 4.5 ve yüksek bir işgücüne katılım: Yüzde 63.
“Orta ve Doğu Avrupa’nın en büyük elektronik üreticisi; elektronik imalat ve araştırma, ülkedeki inovasyon ve ekonomik büyümenin ana itici unsurları arasında. Son 20 yıl içinde Macaristan, mobil teknoloji, bilgi güvenliği ve ilgili donanım araştırmaları için de önemli bir merkez oldu.”
ÜCRET EŞİTLİĞİ ÇOK İYİ
Gini, yani ülkelerde gelir eşitliğini ölçen katsayı bakımından Macaristan, Avrupa’nın iyilerinden: 0.28. “Güçlü lider” Erdoğan, politikalarıyla çalışan kesimlerden aldı, sermayeye yükleyip durdu, Türkiye’yi Avrupa’nın en eşitsiz ülkesi yaptı, katsayı bizde 0.44’e yaklaştı.
İhracatı, aylık 10-12 milyar dolar arasında. Yıllık ortalama 132 milyar dolar. Türkiye’nin 8’de biri nüfusu var, o zaman 8 ile çarparsak 656 milyar ihracata denk gelir tahmini olarak. AKP geçen yıl 230 milyar doları gördü diye bayram etti. Bunu da nasıl bulduk: Ücretleri son derece düşük tutarak, dış ticaret mallarını rekabet edici düzeye yükselterek, çalışanları ezerek.
Dış ticaret dengesi 250 milyon dolar kadar artı veriyor!!!
AB içinde ama AB politikalarına bağımlılığı kesin değil, kendine özgü bir ekonomi politikası izliyor. Putin’e destek veriyor, Çin ile özel ilişkileri var; yani dış politikalarıyla AB ve ABD’de hiç sevilmiyor.
‘GÜÇLÜ LİDER GEREKLİ’ LAFLARI
Bunları niye yazdım? Şu sıralarda Erdoğan’ın Rusya-Ukrayna arasındaki ilişkilerde ülke için fırsat yaratmasına bakarak ülkemizin ne kadar “güçlü lidere ihtiyacı” olduğunun kanıtı üzerine güzellemeler yapıyor iktidar kalemleri. Hatta birisi “Nobel” verilmesini bile önerebiliyor.
Her şey had safhada!
“Güçlü lider” ülkeyi ekonomik olarak çökertti ve yoksullaştırdı.
Bu kadarı yetmemiş!
Son tutamakları da Ukrayna kalmış!
